Wat was die Hervormers se siening van Islam? | Nr 2

Ons het verlede keer, so met Hervormingsondag in gedagte, gekyk na wat die Hervormers se siening van Islam was. In kort: die Hervormers het Islam breedweg beskou as ’n Christelike kettery wat, nadat hulle sommige elemente van die Christendom gekies en ander verwerp het, wortel geskiet en versprei het in gebiede waar die Christendom oorskadu is deur aansienlike agteruitgang in leer en lewe.

Heinrich Bullinger merk op dat Islam histories ontstaan ​​in daardie plekke waar die Christendom ernstig van Bybelse norme afgewyk het. Gevolglik stel Bullinger voor dat Islam eintlik God se oordeel is oor die bose lewens van streke van die Christendom – net soos God vreemde volke (soos die Filistyne, Assiriërs en Babiloniërs) gebruik het om Sy eiesinnige volk in die Ou Testament te tugtig.[1] Dus bid Bullinger dat die kerk die opmars van Islam sal sien as iets wat twee reaksies vereis: eerstens, die reaksie van berou oor haar eie sondes en mislukkings, en tweedens die uitstuur van sendelinge na die Moslemvolke.[2]

Calvyn sien ook in Islam ’n waarskuwing vir Christene van oral: “En laat ons daarom goed let daarop dat ons aan die suiwer godsdiens vashou.”[3] Dit begin met ’n standvastige toewyding aan die Heilige Skrif. In ’n preek oor Job herhaal Calvyn: “Duiwelse nuuskierigheid is nie tevrede om bloot deur die Heilige Skrif geleer te word nie! Kyk ook waarop die godsdiens van die Turke gegrond is! Mahomet [Mohammed] het homself aangemeld as die party wat die volle openbaring moet bring oor en naas die Evangelie.”[4]

Die Hervormers het die opmars van Islam in voorheen Christelike streke verstaan ​​as God se oordeel oor die verwaarloosde geestelike toestand van voorheen Christelike volke. Gevolglik het hulle Christene opgeroep om God se oproep tot bekering te hoor wanneer hulle nuus van Islam se dreigemente en suksesse gehoor het, en veral om God se oproep te hoor om aan die Skrif en aan die Skrif alleen (Sola Scriptura) vas te hou. Slegs uit sulke bekering en getrouheid aan die Skrif kan die kerke dan God se seën op hul sendingpogings aan die Moslems verwag. Dit is moeilik om die parallelle vandag – vyf eeue later – mis te kyk terwyl ons sien hoe Islam vorder en floreer – juis in die Weste waar die beginsels van die Hervorming en van die Christelike tradisie deur sekulêre humanisme gekorrupteer is, of verwerp is ten gunste van sekulêre humanisme.

Die perspektief van die Hervormers het nie tot hulle beperk gebly nie. In die twintigste eeu het die Rooms-Katolieke geleerde Hilaire Belloc[5] dieselfde basiese houding gehandhaaf: “Mohammedanisme [Islam] was ’n kettery: dit is die noodsaaklike punt om te begryp voordat verder gegaan word. Dit het begin as ’n kettery, nie as ’n nuwe godsdiens nie … Dit was ’n verdraaiing van die Christelike leerstelling. Die vitaliteit en uithouvermoë daarvan het dit gou die voorkoms van ’n nuwe godsdiens gegee, maar diegene wat tydgenote van die opkoms daarvan was, het dit gesien vir wat dit was – nie ’n ontkenning nie, maar ’n aanpassing en ’n misbruik van ’n Christelike saak.” En die bekende C.S. Lewis[6] het bondig oor Islam op dieselfde manier gepraat: “Islam is slegs die grootste van Christelike ketterye” (God in the Dock).

Islam as sodanig is so radikaal anders as die Christendom en die beeld van Allah, soos verwoord in die Koran, so drasties anders as die beeld van die Here in die Bybel, dat dit hoogs debatteerbaar is of Islam net ’n verdraaiing van die Christendom is. Dit is egter hoe die Hervormers dit gesien het.

’n Voormalige Arabiese Moslem wat ’n Christelike predikant geword het, Ds. Iskandar Jadeed, het eens gesê: “As alle Christene Christene was, sou daar vandag geen Islam meer wees nie.” Of, soos Calvyn dit vier eeue gelede gestel het: “Laat ons goed daarop let dat ons aan die suiwer godsdiens vashou.”