No pain, no gain
Hoop dit het jou oog gevang: Wees anti-broos! Nou het ek nie die term uitgedink nie, dit word toegeskryf aan ‘n sekere Nassim Taleb (“anti-fragility”). In kort kom dit daarop neer dat ons swaarkry moet aanvaar as deel van die lewe en dat dit goed is vir ons. Thomas à Kempis het hierdie gedagte van die normaalheid van swaarkry sterk onderstreep in sy leringe aan sy monikke en dit is vasgevang in sy boek; Imitation of Christ. Hy het oa geskryf:
Ons word skreeuend gebore en gaan dikwels al lydend en soms skreeuend dood – dit is normaal. Van tyd tot tyd is dit baie goed dat ons sukkel en dat ons hoop verydel word, want swaarkry noop ons om ons harte te deursoek en te volhard.
Robert Eisenberger van die Universiteit van Houston in Texas het die hele begrip van anti-broos nog verder gevat. Hy het gesê:
Maak seker dat jou lewe nooit te gemaklik word nie – dit is die geheim!
Heila Downey het dit so gestel:
Vir my is die gawe van worsteling iets wat jy moet omarm. Ons neig om net die goeie dinge te verwelkom, maar ons vergeet dat ons die goeie dinge dikwels aan ons vroeëre swaarkry en worstelinge te danke het.
Die Positiewe Sielkunde het baie navorsing gedoen oor die feit dat swaarkry help met ‘n “vasbytmentaliteit,” ‘n anti-broosheid, wat jou in staat stel om ook die uitdagings van die ouderdom met meer grasie en met minder angstigheid te aanvaar.
Die sielkundige Jonathan Haidt, het in 2018 wenkbroue laat lig toe hy beweer dat vandag se jongmense in die algemeen te min swaarkry en nou minder weerbaar is teen die aanslae van die lewe. Ons ouer garde weet nog van die Anglo Boere-oorlog, van twee wêreld-oorloë, van die Groot Depressie, ens. Die jongmense weet min daarvan, sê Haidt, met rede…
Haidt verduidelik die anti-broos konsep aan die hand van grondboontjie-allergie: Vandat kinders gewaarsku word om nie meer grondboonjie produkte te eet nie omdat mens allergies daarvoor kan wees, ly en sterf meer volwassenes aan grondboontjieprodukte. Hoekom? Omdat hulle liggame nooit gewoond geraak het aan hierdie produk nie. As ons te veel beskermd lewe en te veel opgepiep word, ly ons meer aan emosionele probleme as die swaarkry van die lewe ons eendag tref.
Robert Eisenberger het ‘n interessante eksperiment met rotte uitgevoer. Hy het die rotte in twee groepe verdeel. Die eerste groep moes daagliks deur ‘n draad kruip om kos te soek en die tweede groep se korrels is bloot op die vloer van hul hok gegooi sodat hulle dit moeiteloos kan optel en eet. Die resultaat? Die groep wat die hardste moes werk om hulle kos in die hande te kry, het later geblyk slimmer, fikser en gesonder te wees! Is dit nodig om nog iets te sê oor die voordele van swaarkry en teenstand?
Dalk sal nog een eksperiment ons oortuig van die waarde van swaarkry om te kan groei.
Biosphere 2 in Amerika was ‘n grootse poging van wetenskaplikes in die tagtiger jare om ‘n perfekte atmosfeer te skep vir plante om in te groei. Tuine is aangelê met temperature wat altyd gereguleer is om altyd optimaal te funksioneer. Daar was geen storms, hittegolwe, muskietplae of witluis nie. Daar was ook altyd ‘n sagte windjie wat gewaai het. Wat was die uitkoms? Alhoewel die plante goed gegroei het, wou die bome net nie lekker groei nie – tewens hulle was maer en pateties klein. Hoekom? Die natuurkundiges se verklaring: Bome kort gereelde sterk winde sodat hulle wortelstelsel geforseer word om dieper onder die aarde te gaan om hulself stewig te vestig. En hoe dieper die bome se wortels, hoe groter en gesonder word die bome.
Wel, dit werk so met mense ook, sê Johannes de Villiers in sy boek: Meer as jou seerkry – Groei as jy stukkend is.
Mense is ook so. As jy ‘n maklike lewe sonder veel worsteling het, as jy jou nooit oor enige iets hoef te bekommer nie, kan jy steeds ‘n baie goeie en gulhartige mens word, maar jy sal jou wortels nie baie diep sink nie, jy sal nie sterk kan staan as die stormwind opsteek nie.
Dit lyk my die Bybel praat dieselfde taal.
Jakobus 1:2 – 4
2 My broers en susters, julle moet baie bly wees wanneer allerlei beproewings oor julle kom, 3 want, soos julle weet, as julle geloof die toets deurstaan het, stel dit julle in staat om te volhard.4 En die volharding moet end-uit volgehou word sodat julle tot volle (emosionele en) geestelike rypheid kan kom, sonder enige tekortkoming. (My invoeging in hakies).
Dit lê in lyn met Angeka Duckworth se “vasbyt-mentaliteit.” Sy het voorgestel dat mens vasbytprojekte moet hê wat jou uit jou gemaksones lig en oefening verg in die vasbyt-proses. Daarom word voorgestel dat jy jouself sal uitdaag om sekere moeiliker en nuwer dinge te doen – ja selfs in jou rype ouderdom. Daag jouself byvoorbeeld uit om sonder suiker klaar te kom, om gereeld te gaan loop en oefeninge te doen, om te vas, om ‘n musiekinstrument te bespeel. Leer byvoorbeeld. ‘n nuwe taal aan, kry ‘n ander stokperdjie, begin met blokkiesraaisels, legkaarte ensovoorts, enssovoorts.
Die ander gonswoord wat in die Positiewe Sielkunde heers, is die begrip: Post-traumatiese groei in plaas van die geykte post-traumatiese stres. Weet dan dat ernstige siekte, hospitalisasie, werks- en finansiële krisisse, familie-onenighede, ensovoorts, almal die potensiaal het om aan die einde van die dag jou emosioneel en geestelik te laat groei.
Kom ons sluit af met ‘n ander Skrifgedeelte om te beklemtoon dat ons moet vasbyt en volhard as dinge nie goed gaan nie.
Jakobus 5:10,11 Die Boodskap
10 Liewe broers en susters, die manne wat in die ou dae so getrou die Woord van die Here aan almal vertel het, is vir ons ’n voorbeeld van mense wat nie moed verloor het nie. Hulle het soms baie swaargekry, maar hulle het aangehou. 11 Julle weet dat ons almal dink dat hulle regtig iets bereik het in die lewe omdat niks hulle van die Here se koers kon laat afbring het nie. Julle het mos ook gehoor van Job en sy volharding en geduld en wat die Here uiteindelik vir hom gedoen het. Dit is ’n verhaal van hoe goed en vol liefde die Here regtig is vir die wat volhard.
Hoe sê die Skrif?
Mark 13:13
Maar wie tot die einde volhard, sal gered word.
Byt vas! Wees anti-broos! So word jy emosioneel en geestelik al sterker as die lewenstorme woedend om jou slaan…
Dr Kruger du Preez (Sameroeper Gerontologie Netwerk)
