Verstedeliking. Net by die aanhoor van hierdie woord wil ‘n mens amper so bietjie verstar. As jy van die platteland afkomstig is of steeds daar bly, dan is die woord amper ‘n soort “bang” of “skrik” woord. Die rede is omdat mense in plattelandse gemeenskappe en dorpe al hoe minder word en daarmee saam gaan die dorp, skool, kerk en dienste algaande agteruit omdat mense net weg is. Êrens wil ‘n mens net skree: bly net hier asseblief, ons dorp loop leeg!
Dan is daar die ander kant. Die stad waarheen die mense gaan wat die dorp verlaat. Oorbevolking, plakkerskampe (informele woongebiede), dienste wat nie die getalle kan hanteer nie, sosiale probleme (dwelms, drankmisbruik, gebroke gesinne, bende aktiwiteite, “school dropout”), ensovoorts. Êrens wil ‘n mens net skree: bly weg, ons kan julle nie ontvang nie!
Verstedeliking is nie net die stad (of groter dorp) se probleem nie! Dit is ‘n land, streek of provinsie se probleem. Die oorsake is legio. Ekonomies, regeringsbeleid, droogtes, gebrek aan en/of meer geleenthede, ensovoorts. Verstedeliking het ‘n domino-effek op alle terreine van ‘n gemeenskap se lewe, maar meer nog, dit het ‘n effek op die lewe van mense. Mense is die kerk se werk. Dis die lidmate van die kerk wat óf trek óf bly, en so word die plattelandse, sowel as die stads-gemeente direk geraak.
Huidige statistieke dui daarop dat sedert 2015, 50% van Afrika se populasie in stede woon. Projeksies vir die toekoms dui daarop dat in die volgende 20 jaar, dit vermoedelik kan styg na +/- 75%. In die Vrystaat konteks is die implikasie dat Bloemfontein heel moontlik ten minste 50% van die Vrystaat se bevolking gaan huisves. Ons ander groot dorpe (Kroonstad, Welkom en Bethlehem) sal ook hulle deel van verstedeliking beleef, maar nie so intens nie omdat ekonomiese groei daar laag is. Aanduidings is reeds daar dat Bloemfontein ‘n beduidende groei in populasie beleef en dat die stad sukkel om byvoorbeeld dienste te lewer as ‘n effek hiervan.
Die kerk worstel saam met die platteland en stads-gemeentes, want gemeentes is nooit los van hulle konteks nie. Verstedeliking is kompleks en dus is daar geen maklike antwoorde nie. Wat al hoe meer noodsaaklik word, is dat ons gesprekke sal begin met die doel om te praat oor hoe die bediening van die kerk aan mense wat in hierdie spiraal van verstedeliking is, moet lyk? Hoe dink ons oor die stad? Hoe groot is die stad? Is die “townships” deel van die stad? Wat is die uitdagings vir my gemeente in die stad? Hierdie is maar ‘n paar van die vrae wat daar is as ons dink oor die stad en verstedeliking.
Een van Vennote in Getuienis se internasionale vennote is Resonate Ministries (die Christian Reformed Church in North America se missionale bediening) en die Institute for Urban Ministry (IUM). Deel van hulle werk is om saam met kerke wêreldwyd na te dink oor die rol van die kerk in die stad. Gedurende Oktober verlede jaar is ‘n wêreldwye konsultasie gehou met die tema “Do we see her?” Die konsultasie se fokus was om kerke in stede te help om ‘n fokus te ontwikkel om die gemarginaliseerdes in die stad raak te sien. Soos ‘n stad groei, raak die stad fisies groter (mense bly ver van die kern af) maar mense raak ook “weg” in die stad (sosiaal). Hoe sien die kerk in die stad weer almal raak, en raak betrokke by die bediening aan almal in die stad? Ons ander vennoot is die Universiteit van die Vrystaat se Fakulteit vir Teologie en Religie. Die Departement Praktiese Teologie is tans besig met navorsing oor kerke in “townships” en aangesien baie van ons gemeentes betrokke is by “township”-gemeentes, is hierdie vennootskap uiters noodsaaklik asook die resultate van die navorsing.
Verlede week het Vennote in Getuienis ‘n werkswinkel gefasiliteer by Torings van Hoop waar ons al die vennote betrek het wat tans nadink oor bediening in die stad. Dit het ons vennote en ons gemeentes behels. Ons deel graag ‘n paar foto’s van die geleentheid. Die navorsingsprojek van die Fakulteit skop af met tien deelnemende gemeentes en IUM gaan op ‘n praktiese vlak saamwerk om gemeentes te help met die bediening in die stad. Ons sien uit na die resultate van die navorsing asook die inset van IUM as ons saam met ander stede in Afrika nadink oor die bediening binne stede aan mense wat verstedelik. Ons sal mettertyd meer deel oor die proses asook hoe gemeentes betrokke kan raak by wat in hulle eie gemeenskappe gebeur rakende verstedeliking.
