Die gejaagde tyd waarin ons in hierdie relatief jong eeu leef, maak dit soms baie moeilik om so tussen al die jongste tegnologie en veelvuldige aansprake op ons aandag ook nog genoeg tyd in te ruim vir stilte. Dit beroof ons ook dikwels van goddellike oomblikke wat ons dalk miskyk, omdat ons nie regtig tot geestelike rus kom nie.
Daarom is dit vir ons ’n riem onder die hart dat die Sinode Vrystaat die Spiritualiteit-netwerk tot stand gebring het – iets wat vir ons as Christene van groot waarde is.
“Spiritualiteit het te doen met ’n mens se persoonlike en individuele pad met God, met die taal waarin God spesifiek met jou praat.” So verduidelik Magdaleen du Toit, sameroeper van die Spiritualiteit-netwerk van ons Sinode Vrystaat.
“’n Mens se bewustheid van hierdie baie persoonlike bemoeienis van God met jou kom egter nie altyd vanself nie. Dink maar aan mense wat sê: ‘Waar is God in hierdie situasie? Hoe kan ’n liefdevolle God toelaat dat so iets met my gebeur? Ek is kwaad vir God …’ of ‘Ek weet nie hoe om te bid nie; God hoor my nie – my gebed slaan teen die plafon vas.’
“Ons het almal al sulke desperate uitsprake gehoor,” sê Magdaleen. “In skerp teenstelling hiermee is daar die mistikus wat uitroep: ‘En in alles wat ek gesien het, kon ek niks anders gewaar as die teenwoordigheid en krag van God nie, en dít op ’n totaal onbeskryflike manier. En my siel het in die uiterste verwondering uitgeroep: Hierdie wêreld is swanger aan God!’ (Angela van Foligno [1248-1309], mistikus, leke-lid van die Franciskaanse orde, dienaar en versorger van die armes, voormalige rykmansdogter en sosiale vlinder.)
Is so ’n ervaring van God egter net die mistikus beskore?
Magdaleen verduidelik: “Ons alledaagse ervarings kan ook ’n mistieke kwaliteit verkry. Daarmee bedoel ek ’n diepte-dimensie wat ’n mens bewus kan maak van God se aanraking en teenwoordigheid – ’n belewenis van ontroering: Daardie oomblik dat jou oë onwillekeurig vol trane skiet, of wanneer jy voel jou hart wil uit jou borskas bars; die eerste ontmoeting met ’n pasgebore kleinkind; ’n film of musiekuitvoering wat die trane laat opdam en oorloop, ’n kunswerk wat aan jou hart ruk …
“Maar ook doodgewone ervarings: ’n Stomende koppie tee saam met ’n sielsgenoot by die kombuistafel; die vertroosting van ’n bak warm skottelgoedwater; die meditatiewe ritme van groente kerf; tuin natlei in die skemeraand met die reuk van klam grond wat opstyg. Die visserman wat sonder ’n enkele vis huis toe stap, maar met ’n gloed van voldoening omdat hy, daglank starend na die blink watervlak, ’n ontmoeting gehad het met iets groters wat hy nie kan beskryf nie. Die stapper op die stil, hoë bergkruine; die voëlkyker doodstil met verkyker en kamera in die voëlskuiling.”
Maar wat is spiritualiteit?
Magdaleen verduidelik: “As jy sou vra: ‘Wat is spiritualiteit?’ sou ’n mens miskien kon sê dit is die bewuswording van iets ruimers en diepers as ekself; ’n gewaarwording dat God teenwoordig is in alle dinge – ’n skielike, verrassende herkenning van God waar ek God nie verwag nie, waar God trouens eerste opgedaag het en my inwag.
“Spiritualiteit is ’n oefening en dissipline om God se teenwoordigheid te onderskei te midde van alles wat elke dag op my aanstorm; dit wat my magteloos laat voel, wat my oorweldig, wat vir my woede of pyn of wanhoop veroorsaak. Dis ’n dissipline van heilige pouses, om tyd te maak vir bewuste kontemplatiewe momente – doelbewuste stilword; gereelde terugkyk op my dag of my week: Wanneer het ek God se nabyheid aangevoel? Wanneer het dit vir my gevoel of God van my vergeet het? En om geleidelik, miskien selfs deur die loop van maande en jare, tot die besef te kom dat alle ervarings verweef is tot een geïntegreerde geheel van lig en skadu, gekoester in God se hand. Om in te sien dat God teenwoordig is in die hele spektrum van menslike ervarings.
Hoe kan die Spiritualiteit-netwerk ons met ons geestelike reis help?
“Die Spiritualiteit-netwerk wil hierdie ervarings, en die betekenisse wat ons daaraan heg, op die tafel plaas sodat ons dit met mekaar kan deel – in gesprekke, maar ook in stilte – en só impulse tot verdieping en groei kan ontdek. Ons glo daar bestaan ’n behoefte aan sulke stilword- en/of gespreksgeleenthede, en ons beplan om geleenthede – dag- en naweekretreats en werkswinkels – aan te bied om in hierdie behoefte te voorsien.
“Voorbeelde van temas wat na vore kom, is byvoorbeeld kreatiwiteit en spiritualiteit; teoloog Richard Rohr se gedagte van ’n spiritualiteit vir die twee helftes van die lewe (spesifiek vir diegene in die tweede helfte van hul lewe); spiritualiteit en die natuur; spiritualiteit en ekologie; God kom na ons vermom as ons lewe (Paula D’Arcy); God praat met ons deur ons voorliefdes; die gawe van onderskeiding; hoop, en nog vele meer.”
Die Spiritualiteit-netwerk beplan ook om touwys-werkswinkels aan te bied waar dominees en lidmate wat belangstel om retreats in hul gemeentes aan te bied, ‘touwys’ gemaak kan word in hierdie dissipline. VBO-punte kan verdien word deur hierdie opleidingsgeleenthede by te woon. Kontak Magdaleen du Toit vir versoeke in dié verband by magdaleen.dutoit@gmail.com of 083 226 9732.
’n Retreat vir vroueleraars word beplan vir die tweede helfte van vanjaar, waar ons gaan kyk na die lewe en werk van Hildegard von Bingen, ’n sterk leidende vrouefiguur in die geskiedenis van die vroeë kerk. Prof Yolanda Dreyer van die Universiteit van Pretoria se Fakulteit Teologie tree op as mede-aanbieder. Kontak ds Anneri Viljoen-Potgieter in hierdie verband by anneriviljoen.87@gmail.com of 083 417 7431. (’n Baie geslaagde vroueleraarsretreat is reeds in 2019 deur die netwerk by die retreatsentrum Menuha aangebied. Die reëlings vir twee daaropvolgende retreats is ongelukkig deur Covid-19 in die wiele gery.)
’n Stilword-dagretreat word beplan vir Saterdag 13 Mei by die NG Kerk Kroonstad-Noord. Almal is baie welkom! Kontak dr Suzanne van der Merwe by suzannekleynhans@gmail.com of 073 684 4983.
Rig enige verdere navrae en versoeke oor die werksaamhede van die Spiritualiteit-netwerk aan Magdaleen du Toit by magdaleen.dutoit@gmail.com of 083 226 9732.
Kom ons reik ook op hierdie manier na mekaar uit en dra só by tot ons wedersydse verryking, verdieping en groei in die dinge van God.
* Artikel geskryf deur Magdaleen du Toit in samewerking met Mariëtte Odendaal.
