“Omdat ons guns gevind het, en U ons ken”

In daardie woestyngesprek tussen Moses en die Here God – Eksodus 33 (die Skrifgedeelte voor die afgelope Algemene Sinode) – klink die woordjie “guns” weer en weer op: Die “vind van guns in die Here se oë”. Genade. In die verlede (33:12), blywend deur die hede (33:13) en met die oog op die pad vorentoe (33:17). Die “vind van guns in u oë” is selfs dié onderskeidende kenmerk van Israel tussen die mense; van hul identiteit (33:16). Dáárop berus Moses se gebed aan die Here én God se antwoord dat Hy saam met hulle verder sál trek, die woestyn deur, rigting Beloofde Land (33:17). Sý heilige, beskermende en versorgende teenwoordigheid op hul reis verder; bedags ‘n wolkkolom en snags lig – só het ons ook by die Vrystaatse Buitengewone sinodesitting in April vanjaar, gelees en gebid (Numeri 9:15-22).

Het daar só ‘n pad voor ons oopgegaan, soos ons verlede week by die Algemene Sinode gebid het? Het die Here gesê dat Hy meegaan, soos ons elke middag “die sinodelied” uit Eksodus 33 en Miga 6 gesing het? Het ons “guns gevind in die oë van die Here”? Waar staan die NG Kerk Vrystaat ná hierdie 18e Algemene Sinode van die NG Kerk in Suider-Afrika?

Uit die verhaal van Moses self, verder, maar ook uit die geskiedenis van Israel – en ja, ook deur ons eie dure ondervinding – het ons geleer dat mens versigtig op só ‘n vraag moet antwoord. Moses se eie verlange na nóg meer sekerheid – “Here, wys asseblief u heerlikheid, u aangesig aan my” (33:18) – word nie deur die Here toegestaan nie. Wél kry Moses die belofte dat hy God se Naam sal hoor, vol van barmhartigheid en genade, geduld, troue liefde en waarheid, vergifnis én geregtigheid (34:6-7). Dít het as’t ware die geloofsbelydenis van Israel op hul weg vorentoe geword; dié Naam van God (Nehemia 9:17, Psalms 86:15, 103:8; 145:8; Klaagliedere 3:22-23; Jona 4:2). Op goeie, dankbare en feestelike dae en óók toe Jerusalem in puin gelê en treur het. God se Naam is oor ons uitgeroep en gaan met ons saam – wat ‘n “guns” is dít nie? Dat ons dié Naam gelowig mag bly noem, bely en bid? Mekaar daarmee mag troos? En tweedens, die ander versekering wat Moses ontvang: Hoewel geen mens God se gesig kan sien en bly leef nie – God is (te) heilig, ánders, heerlik, volmaak… laat God ons Hom “van agter sien”; sy rug, in die verbygaan, in die geskiedenis, wanneer ons terugkyk, Hom agterna. Tyd sal leer, sou mens dus byna wou sê…

Die vraag oor waar ons as Vrystaatse NG Kerk nou staan, sal oor vier weke (29 November) wanneer die Moderamen en van die veertig afgevaardigdes na die Algemene Sinode byeenkom, op die agenda wees. Die ses beskrywingspunte wat deur ons Vrystaatse Sinode ingestuur was, is deur die Algemene Sinode hanteer en grotendeels net so aanvaar. Ons belydenis oor die Skrif as Woord van God wat ons in samehang met sy Skeppingsopenbaring lees, in verhouding met Christus en lewendgemaak deur die Gees – al ís daar soms verskillende vertolkings van ‘n Skrifgedeelte onder ons – is deur die Algemene Sinode aanvaar en in meer as een besluit weer bevestig. Dít was ook die gees waarin Eksodus 33 en 34, Miga 6, Johannes 1 en 2 Korintiërs 3 tydens wydingsgeleenthede gelees is. Ons pleidooi dat die Algemene Sinode teologies aan ons geloofsbelydenis oor God as Skepper, Christus ons Verlosser en die Gees as ons Trooster sal vashou, is beaam, byvoorbeeld ten opsigte van die Bose en ook tydens die gesprek oor ander godsdienste. Ons versoek dat die Algemene Sinode in haar nadenke oor die toekoms dit vanuit ons gereformeerde belydenis oor die Kerk (Heidelbergse Kategismus, Sondag 21) sal doen, is gehoor: Daar is weggedraai van ‘n bestuursmatige “droomscenario” na ‘n roeping vir ons kerke; daar is ag geslaan op die gereformeerde verstaan van kerkverband, van geen amp of vergadering oor ‘n ander, van breëre verteenwoordiging en inspraak, van gemeentes groot of klein as gelykes, van Christus se regering deur sy Woord en Gees. Vir ons eie teologiese opleiding en die vennootskap tussen die NG Kerk Vrystaat, ons Seminarium en die Fakulteit Teologie aan die Universiteit van die Vrystaat is daar erkenning en ruimte gegee. En wat ons derde beskrywingspunt betref – oor seksualiteit, huwelik en selfdegeslagverbintenisse – is vier punte net so opgeneem in die nuwe besluit van die Algemene Sinode 2023: Ons verstaan van die huwelik as ‘n lewenslange verbintenis van liefde en trou tussen een man en een vrou; dat losbandigheid en promiskuïteit afgekeur word; dat die gesprek oor selfdegeslagverbintenisse in die pastorale ruimte van gemeentes hanteer sal word, eerder as net ‘n etiese- of kerkregtelike kwessie; en dat daar daarom met die 2019-besluit “volstaan” word.

Die versoek uit Harrismith dat die Algemene Sinode ons erns sal hoor en ag sal slaan op ‘n diepe verdeeldheid in ons kerke hieroor – “verwarring, verwonding en vervreemding wat deur baie lidmate beleef is” – hét in verlede week se gesprekke oor 2019 ge-eggo en is óók in die 2023-besluit erken. Verder is gepoog om aan die versoek uit die Ring van Fauresmith te voldoen, naamlik ‘n formulering en besluit in eenvoudige taal en in verantwoordelikheid teenoor alle gemeentes wat hiermee worstel. Die Algemene Sinode het kennis geneem van die leergeskil wat deur die kerkraad van Hoopstad oor die 2019-besluit verklaar is, en het haarself bereid verklaar tot ‘n respekvolle en konstruktiewe gesprek met die gemeente, deur en in oorleg met die Vrystaatse sinode. Die twee beskrywingspunte uit Sasolburg-Tuinedal en Kestell vir ‘n wysiging van Artikel 32 in die Kerkorde, het bygedra tot die uiteindelike besluit van die Algemene Sinode 2023: Dat sinodes van die NG Kerk nie slegs geografies en op praktiese gronde saamgestel kan word nie, maar dat gemeentes ‘n proses kan volg om by ‘n ander sinode van oortuiging of waar hul meer tuis sou voel, in te skakel, binne die verband van die NG Kerk in Suider-Afrika. Die Algemene Sinode het egter nie die totstandkoming van ‘n teologies-kategoriale sinode in die NG Kerk goedgekeur nie. Die uitwerk van ‘n kerkordelike prosedure waarvolgens gemeentes na ‘n ander sinode sou kon verskuif, is aan die ATR en ASM opgedra met die versoek om deur behoorlike konsultasie van alle sinodes en so spoedig moontlik hieroor duidelikheid te kry.

Wanneer die Moderamen van die NG Kerk Vrystaat dus aan die einde van November vergader, sal daar op al die besluite van die afgelope Algemene Sinode gereflekteer moet word. Die besluite oor ons roeping ten opsigte van lidmate en gemeenskappe se daaglikse nood terwyl infrastruktuur en dienslewering rondom ons ineenstort, en oor veiligheid en versorging wanneer rampe toeslaan, vra ons daadwerklike aandag hier in die Vrystaat. Ons moet plaaslik daaroor handevat. Ons missionale roeping, evangelisasie en die ondersteuning van nuwe geloofsgemeenskappe in spesifieke kontekste, is ook op ons agenda. En dan hét ons in April vanjaar by ons buitengewone sinodesitting gesê dat sou daar steeds gemeentes wees wat verkies om vanweë die 2023-besluit rakende selfdegeslagverbintenisse uit verband met die NG Kerk Vrystaat te tree, ons saam met hulle na ‘n welwillende en kerkordelike weg sal soek.

Het ons dan tóg “guns in die oë van die Here” beleef en sy leiding, dat Hý voor ons uitgaan? Al die antwoorde gekry? Nee. Wat ons wél beleef het verlede week, was ‘n opregte soeke na God se teenwoordigheid, na lig, na wysheid – daarom dat ons geoefen het om met respek en deernis na mekaar te luister. Na álle stemme. Sý stem. Ons het stadiger geloop, stil geraak en sagter met mekaar leer omgaan. Nederig en afhanklik (Miga 6:6-8). Dalk was dít die “guns” wat ons voor Sy aangesig gevind het…

Laat ons God daarvoor dank. En vir dié versekering: In Christus het Gód nadergekom, en maak die Gees ons vry tot ware lewe (2 Kor. 3:17-18). Laat ons Hom dan vertrou.